10,8 tysiêcy – a¿ tyle mieszkañ i domów powsta³o w ubieg³ym roku w technologii wielkop³ytowej – wynika z danych GUS. To ponad dwa razy wiêcej ni¿ w roku 2018. Dane urzêdu statystycznego oznaczaj±, ¿e technologia wielkop³ytowa odpowiada ju¿ w Polsce za 1 na 19 nowych mieszkañ oddanych do u¿ytkowania. Dla porz±dku warto u¶ci¶liæ, ¿e chodzi tu o budowy, w których ca³e ¶ciany przyje¿d¿aj± na plac budowy jako gotowe do monta¿u elementy betonowe. Poza tym urz±d pod pojêciem „mieszkañ” rozumie zarówno lokale w blokach jak i domy jednorodzinne.
Nowa p³yta to nie stara p³yta
Na naszych oczach dokonuje siê renesans tej nies³usznie zapomnianej przez lata technologii. Warto przypomnieæ, ¿e jeszcze w latach 2014-17 domów i mieszkañ w blokach z wielkiej p³yty powstawa³o dos³ownie po kilkaset sztuk. Prze³omowy by³ rok 2018 z produkcj± mieszkañ w wielop³ytowym budownictwie na poziomie prawie 4,7 tysiêcy. Co warto podkre¶liæ, mówimy tu o nowoczesnych prefabrykatach, które nijak siê maj± do znanego wszystkim z ró¿nych mankamentów budownictwa wielkop³ytowego z okresu PRL.
Szybko, dok³adnie i tanio
Czym ró¿ni siê nowa wielka p³yta od starej? - Nowoczesne budownictwo z prefabrykatów betonowych charakteryzuje uprzemys³owienie wszystkich etapów jego realizacji. To wp³ywa na obni¿enie kosztów i skrócenie czasu budowy, ale te¿ pozwala na projektowanie i wykonywanie budynków wed³ug indywidualnych potrzeb klienta bez ograniczania swobody twórczej architektów i konstruktorów. Prefabrykaty produkowane s± w nowoczesnej fabryce pod ¶cis³ym nadzorem technicznym. To wszystko gwarantuje dok³adno¶æ, bezpieczeñstwo i wysok± jako¶æ. Precyzja wykonania sprawia, ¿e budowa domu jest szybka i prosta. Co wiêcej, produkowane elementy mog± byæ wykonywane z tzw. betonów architektonicznych. Chodzi o to, ¿e beton elewacyjny mo¿e byæ barwiony, ale te¿ mo¿na ³±czyæ masê betonow± z naturalnymi materia³ami (kamieñ, drewno). Ma³o tego, odpowiednio dobrana tekstura pozwala zachowaæ pierwotny wygl±d przez 20 lat bez potrzeby renowacji. – t³umaczy Janusz Kuzman, prezes firmy Baumat.
Kluczowa jest dok³adno¶æ i standardy, które przez lata potê¿nie siê zmieni³y. Dzi¶ elementy prefabrykowane powstaj± w fabrykach – w kontrolowanych warunkach, gdzie akceptowalne s± co najwy¿ej milimetrowe b³êdy w rozmiarach pojedynczej ¶ciany. W budownictwie tradycyjnym takie odchylenia mog± mieæ pojedyncze spoiny miêdzy ceg³ami, bloczkami lub pustakami. Nowoczesna technologia wielkop³ytowa ogranicza wp³yw pogody na budowê, minimalizuje ryzyko pope³nienia b³êdów przy budowie i daje szansê na uzyskanie lepszych parametrów energetycznych, a do tego ogranicza zanieczyszczenie placu budowy i jego okolic.
Nie powinno wiêc dziwiæ, ¿e na Zachodzie budownictwo prefabrykowane jest popularne. I tak portal Deluxe Modular wylicza, ¿e 84% nowych budynków jednorodzinnych w Szwecji powstaje w technologii prefabrykowanej (króluje tam technologia oparta o elementy drewniane). W USA jest to 5%, w Niemczech 9%, w Holandii 20%, a w Japonii 28%.
Technologia wielkop³ytowa mo¿e ponadto rozwi±zaæ kilka problemów, z którymi boryka siê mieszkaniówka. S± to na przyk³ad rosn±ce koszty i brak pracowników budowlanych. Przy budowie bloku z gotowych, wstêpnie wykoñczonych elementów, prace postêpuj± b³yskawicznie, przez co zamiast kilkunastu czy kilkudziesiêciu pracowników na budowie wystarczy, aby budynek wznosi³o kilku. Do tego kupuj±cy bardzo szybko po wbiciu pierwszej ³opaty mog± nie tylko zobaczyæ jak wygl±daj± gotowe mieszkania, ale te¿ szybko mog± siê do nich zacz±æ wprowadzaæ. W efekcie proces budowlany mo¿na skróciæ z kilkunastu miesiêcy do kilku.
Raport firmy McKinsey sugeruje nawet, ¿e dziêki prefabrykacji czas budowy mo¿e zostaæ ograniczony o od 20 do 50%. Do tego koszty budowy mog± byæ nawet o 20% ni¿sze – sugeruje wspomniana firma doradcza. Od razu uzupe³nia jednak, ¿e wymaga to specjalizacji i optymalizacji, a wiêc du¿ej skali i powtarzalno¶ci inwestycji. W Polsce mówimy dopiero o odkrywaniu na nowo uroków tej technologii. Choæ wiêc nowoczesna prefabrykacja niesie za sob± mo¿liwo¶æ optymalizacji kosztów, to niestety nie daje gwarancji, ¿e mieszkania wznoszone w tej technologii bêd± tañsze w budowie.
Technologie budowy uwzglêdniane w statystykach GUS:
tradycyjna udoskonalona — to ta, w której powstaje wci±¿ wiêkszo¶æ budynków mieszkalnych w Polsce. W tym przypadku konstrukcj± no¶n± s± ¶ciany wykonane z ceg³y, bloczków lub pustaków o ciê¿arze i wymiarach umo¿liwiaj±cych ich rêczne wbudowywanie,
wielkop³ytowa ― konstrukcja no¶na ¶cian sk³ada siê z montowanych na miejscu elementów prefabrykowanych betonowych lub ¿elbetonowych. Wymiary elementów ¶ciennych odpowiadaj± wysoko¶ci ca³ej kondygnacji i maj± szeroko¶æ co najmniej 2,40m,
wielkoblokowa ― jak wy¿ej, ale elementy o szeroko¶ci mniejszej ni¿ 2,40m. W potocznym rozumieniu technologia ta tak¿e nazywana by³aby wielkop³ytow±. Wci±¿ mówimy bowiem o budownictwie prefabrykowanym betonowym. Ró¿nica jest tylko w wielko¶ci elementów, z których montuje siê budynek,
monolityczna ― o konstrukcji z betonu lub ¿elbetonu realizowanej na miejscu budowy, z zastosowaniem deskowañ,
konstrukcja drewniana ― taka, w której konstrukcja budynku powsta³a z drewna posadowiona jest na fundamencie. W tej kategorii znajdujemy budynki drewniane szkieletowe, prefabrykowane lub z bali.