W powy¿szym programie pok³adane s± du¿e nadzieje, zwa¿ywszy na fakt, ¿e z podobnego programu „Rodzina na swoim” nie mo¿na ju¿ skorzystaæ (program jest obecnie wygaszany), a Komisja Nadzoru Finansowego ostatnio zmieni³a/zaostrzy³a Rekomendacjê S dla banków dot. udzielania kredytów hipotecznych, tj. od stycznia 2014 roku osoba/osoby ubiegaj±ce siê o kredyt hipoteczny bêd± musia³y posiadaæ przynajmniej 5% wk³adu w³asnego, a w 2017 roku ju¿ 20% wk³adu w³asnego.
W przeciwieñstwie do wygaszanego programu „Rodzina na swoim”, program „Mieszkanie dla m³odych” polegaæ ma w³a¶nie na dofinansowaniu czê¶ci wk³adu w³asnego oraz w przypadku wskazanym w Ustawie na sp³acie czê¶ci kredytu. Wsparcia finansowego bêdzie udziela³ Bank Gospodarstwa Krajowego ze ¶rodków Funduszu Dop³at – wniosek o dofinansowanie bêdzie trzeba z³o¿yæ do BGK za po¶rednictwem instytucji kredytuj±cej. Z projektu Ustawy wynika, ¿e program ma obowi±zywaæ przez 5 lat, tj. od 2014 roku do 2018 roku, a Rz±d przewiduje, i¿ z dofinansowania skorzysta ok. 115 ty¶. beneficjentów.
Przepisy Ustawy w sposób szczegó³owy okre¶laj± beneficjentów programu „Mieszkanie dla m³odych”. Program z za³o¿enia ma byæ skierowany do m³odych ma³¿eñstw, osób samotnie wychowuj±cych dzieci oraz osób samotnych – singli. „Dofinansowanie wk³adu w³asnego mo¿e zostaæ udzielone nabywcy lokalu mieszkalnego w zwi±zku z nabyciem nowo wybudowanego lokalu mieszkalnego od osoby, która wybudowa³a lokal mieszkalny w ramach prowadzonej dzia³alno¶ci gospodarczej, i zaci±gniêciem na ten cel kredytu w instytucji kredytuj±cej” (art. 3 Ustawy).
W przypadku osób samotnych, Ustawa uzale¿nia przyznanie dofinansowania wk³adu w³asnego miêdzy innymi od wieku tej¿e osoby. W tym przypadku nabywca lokalu mieszkalnego mo¿e ubiegaæ siê o dofinansowanie, w sytuacji gdy z³o¿y³ wniosek o dofinansowanie wk³adu w³asnego najpó¼niej do koñca roku kalendarzowego, w którym ukoñczy³ 35 lat. W przypadku gdy nabywc± jest ma³¿eñstwo powy¿szy warunek dotyczy m³odszego ma³¿onka.
Nale¿y zaznaczyæ, ¿e niezale¿nie czy nabywc± jest osoba samotna czy ma³¿eñstwo – nabywca lokalu mieszkalnego, do którego ubiega siê o dofinansowanie, nie mo¿e byæ:
a) w³a¶cicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego,
b) osob±, której przys³uguje spó³dzielcze w³asno¶ciowe prawo do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny,
c) w³a¶cicielem lub wspó³w³a¶cicielem budynku, je¿eli jego udzia³ w przypadku zniesienia wspó³w³asno¶ci obejmowa³by co najmniej jeden lokal mieszkalny.
Dofinansowanie wk³adu w³asnego ma wynie¶æ 10% (dla osób samotnych i rodzin bezdzietnych) kwoty okre¶lonej jako iloczyn ¶redniego wska¼nika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni u¿ytkowej budynków, obowi±zuj±cego w dniu z³o¿enia wniosku o dofinansowanie. Ustawa uzale¿ni³a przyznanie dofinansowania równie¿ od wielko¶ci nabywanego lokalu. Wielko¶æ powierzchni u¿ytkowej lokalu nie mo¿e byæ wiêksza ni¿ 75 m2, z tym ¿e dofinansowaniem bêdzie objêty metra¿ do 50 m2.
Osoby wychowuj±ce przynajmniej jedno dziecko, niezale¿nie czy w³asne, czy przysposobione, mog± liczyæ na 15% dofinansowania wk³adu w³asnego kwoty okre¶lonej jako iloczyn ¶redniego wska¼nika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni u¿ytkowej budynków, obowi±zuj±cego w dniu z³o¿enia wniosku o dofinansowanie.
Ustawa przewiduje równie¿ mo¿liwo¶æ sp³aty czê¶ci kredytu hipotecznego. Na sp³atê czê¶ci kredytu w wysoko¶ci 5% mo¿e liczyæ nabywca, któremu w ci±gu 5 lat od dnia nabycia lokalu mieszkalnego urodzi³o siê trzecie lub kolejne dziecko lub który przysposobi³ trzecie lub kolejne dziecko.
Nale¿y uznaæ, i¿ Ustawa przyjê³a jedno bardzo trafne rozwi±zanie. Zgodnie z art. 6 ust. 3 „je¿eli w ocenie instytucji kredytuj±cej nabywca lokalu mieszkalnego, pomimo dofinansowania wk³adu w³asnego, nie bêdzie posiada³ zdolno¶ci kredytowej w rozumieniu art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, 1385 i 1529), do umowy kredytu mog± przyst±piæ zstêpni, wstêpni, rodzeñstwo, ma³¿onkowie rodzeñstwa, ojczym, macocha lub te¶ciowie nabywcy lokalu mieszkalnego.”
Nale¿y zasygnalizowaæ, i¿ zgodnie z art. 14 ust 1 Ustawy „w przypadku gdy nabywca lokalu mieszkalnego, w okresie 5 lat od dnia zawarcia umowy o ustanowieniu lub przeniesieniu w³asno¶ci lokalu mieszkalnego:
1) dokona³ zbycia prawa w³asno¶ci lub wspó³w³asno¶ci tego lokalu mieszkalnego,
2) wynaj±³ lub u¿yczy³ ten lokal mieszkalny innej osobie,
3) dokona³ zmiany sposobu u¿ytkowania tego lokalu mieszkalnego w sposób uniemo¿liwiaj±cy zaspokajanie w³asnych potrzeb mieszkaniowych
4) uzyska³ prawo w³asno¶ci lub wspó³w³asno¶ci innego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego lub spó³dzielczego w³asno¶ciowego prawa do lokalu mieszkalnego w ca³o¶ci lub w czê¶ci, którego przedmiotem jest inny lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, z wy³±czeniem uzyskania tych praw w drodze spadku
– czê¶æ finansowego wsparcia udzielonego nabywcy lokalu mieszkalnego podlega zwrotowi do Funduszu Dop³at w kwocie odpowiadaj±cej iloczynowi kwoty uzyskanego dofinansowania wk³adu w³asnego oraz wska¼nika równego ilorazowi liczby pe³nych miesiêcy pozostaj±cych do zakoñczenia okresu 5 lat i liczby 60.”
Niestety, powa¿nym ograniczeniem rz±dowego programu, które nak³ada Ustawa, jest równie¿ nie za wysoka cena zakupu lokalu mieszkalnego. Zgodnie z za³o¿eniem projektu ustawy cena lokalu nie mo¿e przekroczyæ kwoty stanowi±cej iloczyn powierzchni u¿ytkowej lokalu mieszkalnego i ¶redniego wska¼nika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni u¿ytkowej budynków mieszkalnych, obowi±zuj±cego w gminie, na terenie której po³o¿ony jest lokal mieszkalny.
Podsumowuj±c, pomimo dobrych idei Ustawy, program mo¿e nie spe³niæ pok³adanych w nim nadziei zarówno nabywców lokali mieszkalnych chc±cych skorzystaæ z programu, jak i deweloperów. W mojej ocenie niskie limity cen za 1 m2 mieszkañ objêtych dop³at± spowoduj±, ¿e osoby chc±ce skorzystaæ z programu bêd± musia³y decydowaæ siê na zakup lokali na peryferiach miast ewentualnie decydowaæ siê na lokale o niskim standardzie. Nadto, program umo¿liwia uzyskanie dofinansowania tylko do zakupu lokali z rynku pierwotnego, w zwi±zku z czym osoby zamieszka³e w mniejszych miejscowo¶ciach, w których powstaje ma³o nowych inwestycji mog± mieæ problem z nabyciem lokalu z rynku pierwotnego. Jak wspomnia³em na pocz±tku, projekt Ustawy trafi³ do Sejmu, w zwi±zku z czym mo¿liwe s± jeszcze zmiany w g³ównych za³o¿eniach programu „Mieszkanie dla m³odych”.